Θεισόα(Λάβδα)-Theisoa-Thissoa

Θεισόα(Λάβδα) Ηλείας

Δήμος Ανδρίτσαινας - Κρεστένων
Έκταση 14 χλμ2
Υψόμετρο 500
Πληθυσμός 89 (2011)
Παλαιά ονομασία Λάβδας, ο
Η Θεισόα είναι χωριό της Ηλείας στα νότια του νομού κοντά στην αρχαία πόλη Θεισόα όπου οφείλει και το όνομα του. Βρίσκεται χτισμένο στους πρόποδες του Λύκαιου όρους στα σύνορα των νομών Ηλείας και Αρκαδίας και συνδέεται οδικά με την Μεγαλόπολη και την Ανδρίτσαινα.

Ιστορία
Πρώτος οικιστής του χωριού αναφέρεται ο Λάβδας, βυζαντινός άρχοντας που του δόθηκε η περιοχή τιμάριο. Από αυτόν απέκτησε και το πρώτο της όνομα "Λάβδα". Αργότερα οι βυζαντινοί οχύρωσαν την ακρόπολη της αρχαίας πόλης σε κάστρο, το 1200 μ.χ. αναφέρεται γύρω από το κάστρο πλούσια κωμόπολη. Το 1209 την κατέλαβε ο βαρώνος της Καρύταινας Ούγος ντε Μπρυγέρ ο οποίος έχτισε στο κάστρο τον ναό της Αγίας Ελένης όπου πήρε και το όνομα του, Κάστρο της Αγίας Ελένης.

Διοικητική ιστορία
Το 1833 η Λάβδα γίνεται έδρα του νεοσύστατου Δήμου Θείσης του Νομού Μεσσηνίας έως το 1840 που ο δήμος καταργήθηκε και η Λάβδα αποτέλεσε χωριό του Δήμου Ανδρίτσαινας. 

Το 1912 γίνεται έδρα της κοινότητας Λάβδα που το 1915 μετονομάζεται ο οικισμός και η κοινότητα σε Θεισόα πάντα του νομού Μεσσηνίας.
Το 1939 το χωριό και η κοινότητα Θεισόας αποσπάτε από τον νομό Μεσσηνίας στον νομό Ηλείας. 

Το 1997 καταργείται η κοινότητα και το χωριό γίνεται διαμέρισμα του δήμου Ανδρίτσαινας του νομού Ηλείας, και το 2010 προσαρτάται στον δήμο Ανδρίτσαινας Κρεστένων.

Απογραφές
έτος Πληθυσμός
1689 101
1887 750
1939 468
1961 285
1971 189
2001 129
2011 89 

Θεισόα η Λυκόα

Η Θεισόα ήταν αρχαία πολίχνη της Αρκαδίας χτισμένη σε μικρό λόφο παρυφάδα του Λύκαιου το Κεραύσιο όρος. 

Σήμερα ερείπια της Θεισόας διασώζονται κοντά στο χωριό Θεισόα Ηλείας, η περιοχή μάλιστα αποτελεί σύνορο των νομών Ηλείας και Αρκαδίας. 

Με την ίδια ονομασία ήταν γνωστή και πόλη, Θεισόα η Κυνουριακή κοντά στην σημερινή Δημητσάνα. Αποτελούσε τμήμα της Παρρασίας χώρας μαζί με την Γόρτυνα, την Αλίφειρα, την Τραπεζούντα, την Βρένθη, την Βασιλίδα, την Θωκνία και την Λυκόα, η χώρα είχε πάρει το όνομα της από τον Παρράσιο υιό του Λυκάονα.

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία οικιστής της κατά μία εκδοχή ήταν ο Θεισοεύς γιος του Λυκάων, και κατά δεύτερη εκδοχή πήρε το όνομα της από την νύμφη Θεισόα. Ο Παυσανίας την αναφέρει στο βιβλίο του "Αρκαδικά" αφού πέρασε από εκεί κατά την περιήγηση του και την βρήκε σχεδόν ερημωμένη. Στην πολίχνη ξεκινούσε, ακόμα και σήμερα, ο ποταμός Λούσιος που οι πηγές του βρίσκονταν στην Θεισόα, στα νερά του έλουσαν τον νεογέννητο Δία οι νύμφες Νέδα, Αγνώ και Θεισόα. 

Ήταν από τις πόλεις που οίκισαν την νέα πόλη, την Μεγαλόπολη, μετά την ίδρυση της το 370 π.χ.. 

Η Θεισόα πήρε μέρος στον Τρωικό πόλεμο με τον στρατό τουΑγαπήνορα.

Στα βυζαντινά χρόνια η ακρόπολη της αρχαίας πόλης μετατράπηκε σε κάστρο, το Κάστρο της Αγίας Ελένης